Posts tagged çaba

The Founder filmi dünyanın en büyük fast food zinciri olan McDonald’s’ın kuruluş öyküsünü bizlere anlatır. Filmin başkahramanı olan Ray Kroc bir satışçıdır. 1954 yılında milkshake karıştırıcı satabilmek üzere dönemin ünlü restoranlarını dolaşmaktadır. Bir gün  Bernardino’daki bir restorandan yüksek miktarda sipariş gelir. Ray Kroc bu durumu merak eder ve restorana gider. Restoranın hızından etkilendiğini belirtir. McDonald kardeşler Henry Ford’un seri üretim tekniğini fast-food restoranlarına uyarlayarak belli bir hız ve belli bir standart yakalamıştır. Bu durum   Ray Kroc’u çok etkiler ve bu konsepti uyarlayarak yeni franchise bayilik sistemi ile yeni şubeler açılmasını önerir. Bayiliklerin açılması ile Ray Kroc McDonald kardeşlerin her şeyini ellerinden alır ve McDonald’s dünya çapında bir fast-food zincirine dönüştürür. Filmde şöyle bir cümle geçer

“Dünyada azmin yerini hiçbir şey tutamaz. Yetenek tutamaz. Yetenekli ama başarısız birçok insan vardır. Zeka da tutamaz. Farkına varılmayan zeka yalnızca bir klişeden ibarettir. Eğitim de tutmaz. Dünya, eğitim görmüş aptallarla doludur. Azmin ve kararlılığın gücü ise sınırsızdır.” Calvin Coolidge Bu cümle bizlere başarının anahtarı hakkında fikirler sunar.

Başarının Bileşenleri

Yetenek doğuştan gelen genetik olarak var olandır. Yeteneğin tanınması ve geliştirilmesi gerekir. Bu olmadıkça yetenek tek başına bir anlam ifade etmez. Çaba ne kadar sıkı çalıştığımızdır. Doğuştan gelen yetenek, çalışma olmaksızın, sıkı bir çalışmanın yerini tutmaz ancak sıkı bir çalışma doğal yeteneği geçebilir. Yetenek ve çaba ilişkisini şu şekilde ifade edebiliriz.

Yetenek* Çaba= Beceri

Beceri* Çaba=Başarı

Bu formülü iki öğrenci üzerinden analiz edelim.

Görüldüğü gibi çaba başarı üzerinde çok önemli bir faktördür. Peki nedir bu çaba? İçinde neler barındırır? Çaba bir ereğe varmak, herhangi bir engeli aşmak için harcanan zihinsel ya da bedensel güçtür. Çabanın sürekli, kararlı olması gerekir. Bu durumda bizi azim kavramına götürür. Azim: bir işteki engelleri yenme kararlılığıdır. Dünyadaki ünlü başarılı kişilere baktığımızda azmin başarıdaki rolünü açık olarak görürüz.

• Henry Ford Şirketini kurmadan önce 5 kere iflas etmesi
• KFC nin kurucusu özel tavuk tarifini kabul edecek bir restoran bulana kadar yüzlerce kez reddedilmesi
• Edison ampulü bulana dek 2000 defa deney yapması
• Stephan King’in ilk eseri 30 kez geri çevrilmesi gibi.

Başarıya giden yolu düz bir çizgi olarak hayal etmek bizi büyük bir hayal kırıklığına uğratır. Bu yüzden başarının düz bir çizgide ilerlemediği inişli çıkışlı olduğu gerçeğini kabul ederek yola çıkmamız gerekir. Bu inişli çıkışlı yolda kararlı bir şekilde yürümek bizi başarıya götürecektir.

Bu durumu film içerisinde incelediğimiz zaman MC Donalds kardeşler A öğrencisi gibidir. Yetenekleri vardır fakat yeterli azimleri bulunmamaktadır. Hızlı, verimli ve üretkenliği yüksek bir üretim süreci geliştirmiştir. Bayilik açmayı denemişlerdir fakat belli bir standardı oluşturamadıklarından tedirgin olup bu fikirden vazgeçmişlerdir. Yeterince denememişlerdir. Ray Kroc, ise B öğrencisi gibidir. Gelecek gördüğü işte çabasını göstererek bunu sürekli kılmıştır. Denemekten vazgeçmemiştir ve sonunda başarılı olmuştur.

Filmde Ray Kroc’un başarısı azime bağlanmıştır. Fakat Ray Kroc’un yaptığı eylem gerçekten bir azim midir? Burada dikkat edilmesi gereken bir durum vardır. Aristoteles’in erdem anlayışını  ortaya koyan  Altın Orta kavramına bakmamız gerekir. Ona göre erdem, ortada olandır.  Aşırılıklardan ve eksikliklerden kaçınma, ortada bulunmaktır.  Yani“ne çok fazla” ya da “ne çok az” yerine, “tam da olması gerektiği kadar” düşüncesini savunur. Azim kavramına baktığımızda ise karşımıza aşağıdaki tablo çıkar.

Azim kimseye zarar vermeden yapılan bir eylem iken hırs başkalarına veya kendine zarar verir. Ray Kroc McDonald kardeşlerin her şeyini ellerinden alması azme değil hırsa bir örnektir.

Özetle bu filmde yüzeysel olarak bakıldığında bize çabanın, azmin başarı üzerinde ne kadar değerli olduğunu gösteriyor. Etik olarak bakıldığında filmde azim olarak bahsedilen fakat aslında hırs olan durumun başkaları için yıkıcı etkileri üzerinde duruluyor. Azim başkasına zarar vermeden başarıya giden yolda tüm kapıları açan bir anahtardır fakat bunun hırsa dönüşmesine izin vermeyin, huzurla kalın…